destanlar
DESTAN NEDİR?
Destan bir ulusun yaşamını yakından ilgilendiren savaş, göç, yıkım , felaket , yangın & gibi tarih ve toplum olaylarının çerçevesi içinde yiğitlik ve olağanüstülük üzerine kurulmuş çok uzun bir manzum öyküdür.
Destan , insanoğlunun çok eski dönemlerde ortaya koyduğu ilk sanat ürünlerinden biridir.
Destanlar , ortaya çıkışlarına göre iki türlüdür:
Doğal Destan
Yapma Destan
Doğal Destan: Çok eski dönemlerde ulus vicdanında derin izler bırakan bir tarih ya da toplum olayının , yine o devirlerde ulusal bir ozan ya da çeşitli saz ozanları tarafından söylenen biçimine doğal destan denir.
DOĞAL DESTANIN ÖZELLİKLERİ
- Anonim bir özellik taşır.
- Çoğu manzumdur; nazım ve nesir karışık olanına az rastlanır.
- Nazım biçimi ve uyak , destanı yaratan halkın geleneğine bağlıdır.
- Gerçek ve gerçekdışı olaylar iç içedir.
- Destan kişileri beden ve karakter özellikleri bakımından hem olağan hem de olağanüstü özellikler taşır.
- Destanlarda anlatılan olayların zamanı aşağı yukarı bellidir.
- Destanlar çok uzun manzum öykülerdir.Kırgızlara ait Manas destanı 400 bin dizeden oluşur.
- Destanlarda daha çok kahramanlık, yiğitlik, dostluk , aşk , ölüm , yurt sevgisi konuları işlenir.
- DÜNYA EDEBİYATININ EN ÜNLÜ DOĞAL DESTANLARI:
" İLYADA VE ODYSSEİA( Homeros) :Yunanlıların Toroia Savaşına gidiş dönüşlerini anlatır.( YUNAN DESTANI)
" ŞEHNAME ( FİRDEVSİ ) İran Turan mücadelelerini , İranın kahramanı Rüstemin yiğitliklerini , Büyük İskenderin İranı işgalini anlatır. ( İRAN EDEBİYATI)
" KALEVELA (LÖNROT) : Doğaya karşı savaşan Finlilerin erdemlerini , bilgeliklerini anlatır. ( FİN EDEBİYATI)
" MAHABHARATA ( HİNT EDEBİYATI)
" RAMAYANA ( HİNT EDEBİYATI )
" İGOR : 12.YY da Kıpçak Türkleriyle Rusların yaptıkları savaşı anlatır. ( RUS EDEBİYATI)
" OĞUZ KAĞAN : Hunların Orta Asya da Türk birliğini nasıl kurduğunu anlatır . ( TÜRK EDEBİYATI)
YAPMA DESTANLAR
Yeni ve yakın çağlarda , herhangi bir tarih olayının bir ozan tarafından destan kurallarına uygun olarak yazılmış biçimine yapma destan denir.
Bunlar sanatsal amaçlı destanlardır.Bilinen bir sanatçının ortaya koyduğu destanlardır.
DÜNYACA ÜNLÜ YAPMA DESTANLAR
KAYBOLMUŞ CENNET: Ademle Havvanın cennetten yeryüzüne inişleri anlatılmıştır.(J. MİLTON İNGLZ EDEB.)
KURTARILMIŞ KUDÜS: I. Haçlı seferinde Kudüsün alınışı anlatılır. ( T.TASSO- İTALYAN EDEB.)
İLAHİ KOMEDYA : Öteki dünyaya Dantenin yaptığı 7 günlük gezi anlatılır.( DANTE- İTALYA EDEB.)
Üç ŞEHİTLER DESTANI: Kurtuluş Savaşından bazı kesitler anlatılır .( F.H. DAĞLARCA- TÜRK EDEB.)
Benzerlıkler;
Her ıkısıde manzumdur,herıkısıde bır mılletı ılgılendırıır,her ıkısıde ele alınan dönemın siyasi,dini,kültürel,tarıhı atmosferını yansıtır...
Her ıkısıde manzumdur,herıkısıde bır mılletı ılgılendırıır,her ıkısıde ele alınan dönemın siyasi,dini,kültürel,tarıhı atmosferını yansıtır...
Farklılıklar;
Doğal destan:Halkın meydana getirdiği destandır ve yazarı belli değildir.
Yapay destan:belirli bir yazarı olan ve yazarın kendi düşüncelerini de ortaya koyup yazdığı destanlardır
| görüntülenme: |